08 Aralık 2024 11:07Son Güncelleme: 08 Aralık 2024 12:41
A+A-
Suriye'de 1963'de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık iktidarı, muhalif grupların başkente girmesiyle son buldu.
Arap Sosyalist Baas Partisi Suriye'de 1963'te iktidara geldi. 1970'de yılında Beşar Esad'in babası Hafız Esad iktidarı ele geçirerek, 1971'de Suriye Devlet Başkanı oldu.
Beşar Esad ise, babasının ölümü üzerine 2000'de Baas rejiminin başına geçti.
Amerika destekli muhalif grupların 2011 yılından bu yana
Esad ve Baas iktidarına karşı başlattığı olaylar, 13 yıl sonra başkent Şam'a girmesiyle sona erdi.
KİM BU HAFIZ ESAD
Hafız Esad, 6 Ekim 1930'da Lazkiye'nin Kardaha kasabasında doğdu. Esad, 1955 yılında Humus Askeri Akademisi'nden mezun oldu ve Suriye Hava Kuvvetleri'nde pilot subay olarak görev yaptı. 1971'de Suriye Devlet Başkanı oldu ve 2000 yılına kadar bu görevi sürdürdü.
Esad, 1963'te Baas Partisi'nin askeri kanadında önemli bir rol oynayarak Suriye'de gerçekleştirilen darbede etkili oldu. 1970'te iktidarı ele geçirdi ve 1971'de yapılan halk oylamasıyla devlet başkanı seçildi. Esad'ın yönetimi, Suriye'nin iç ve dış politikasında önemli değişikliklere yol açtı. İsrail karşıtı politikaları ve o dönem ki Sovyetler Birliği ile geliştirdiği ilişkilerle dikkat çekti.
Esad'ın yönetimi sırasında, Suriye'de Müslüman Kardeşler gibi muhalif gruplara karşı sert önlemler alındı. 1982'de Hama kentinde Müslüman Kardeşler'e karşı operasyon düzenledi.
Hafız Esad, 10 Haziran 2000'de Şam'da hayatını kaybetti ve yerine oğlu Beşar Esad geçti.
Hafız Esad'ın hayatı ve siyasi kariyeri, Suriye'nin modern tarihindeki en önemli dönemlerden birini temsil ediyor. Hafız Esad yönetimi, Suriye'nin iç ve dış politikasında derin izler bıraktı.
ORTA DOĞUDAKİ EN GÜÇLÜ LİDER
1991'deki Körfez Savaşı sırasında Irak'a karşı uluslararası koalisyon güçlerini desteklemesi onu Orta Doğu'daki en güçlü Arap lider durumuna getirdi.
İsrail’i hiçbir zaman siyasi olarak tanımadığı ve Siyonist varlık olarak nitelendirdi.
Suriye yönetimi Türkiye ile yaşadığı su sorunu ile alakalı olarak PKK'ya verdiği destekten dolayı özellikle 1990'lı yılların sonlarında bu ülkeyle ilişkiler gittikçe gerginleşti.
Hafız Esad, 29 yıl boyunca iktidarda kaldı. Esad yönetimi, son yıllarında dış dünyaya daha çok açılarak ülkedeki özel girişimi de desteklemeye başlamıştı. Parti ve devlet yönetimindeki kişisel denetimini sürdüren Esad, 1978, 1985, 1991 ve 1999'da dört kez daha devlet başkanlığına seçildi. 2000 yılının haziran ayında geçirdiği bir kalp krizi sonucunda öldü.
Ölümünden sonra yerine, oğlu Beşar Esad geçti.
BEŞAR ESAD DÖNEMİ
Beşar Esad 2000’de babası Hafız Esad’ın ölümünün ardından devlet başkanlığı koltuğuna oturdu.
11 Eylül 1965’te Şam’da dünyaya gelen Esad, Arap Fransız okuluna gitti. Hem Fransızca hem İngilizce öğrendi.
DOKTORLUKTAN DEVLET BAŞKANLIĞINA
Ardından Şam Üniversitesinde tıp okudu. Göz doktoru oldu. Şam’da bir askeri hastanede çalışmaya başladı. 1992’de tıp eğitimini sürdürmek için Londra’ya gitti.
1994’de ağabeyi Basil, trafik kazasında hayatını kaybetti. Basil babasının ardından İktidara geçmek üzere eğitiliyordu. Beşar Esad liderliğe hazırlanabilmesi için Londra’dan Şam’a çağrıldı. Askeri ve istihbarat kurumlarında konumunu artırabilmesi için askeri akademide eğitim aldı.
Yolsuzlukla mücadele kampanyasının başına getirildi.
Hafız Esad’ın 10 Haziran 2000’de hayatını kaybetmesinden sonra Beşar Esad’ın 18 Haziran’da Baas Partisi’nin genel sekreteri oldu.
İki gün sonra parti tarafından devlet başkanlığına aday gösterildi. 10 Temmuz’da devlet başkanı seçildi. Devlet başkanlığına seçildikten sonra ilk yaptığı konuşmada liberal ekonomi ve bazı siyasi reformlar yapma sözü verdi.
ABD İŞGALİNE KARŞI ÇIKTI
2003’te Amerika’nın Irak işgaline karşı çıktı. 2005’te kabine değişikliğine giderek babasının iktidarı döneminden kalan hükümet ve askeri yetkilileri görevden aldı. Yerlerine daha genç isimler atadı.
Türkiye ve Suudi Arabistan’ın aralarında bulunduğu bölgesel ülkelerle ilişkilerini düzeltmeye çalıştı. Mart 2011’deyse Arap ayaklanmaları Suriye’ye de sıçradı.
2012 yılının ortalarında topyekün bir iç savaş patlak verdi. Temmuz 2012’de hükümet binasına düzenlenen bombalı saldırıda Esad’ın yakın çevresi ağır kayıplar verdi.
Saldırıda ölenler arasında savunma bakanı Davud Rajiha ve Esad’ın eniştesi Asıf Şevket de vardı. Şam dahil ülke genelinde muhaliflerin saldırı ve gösterileri artarken Beşar Esad kamuoyunun önüne pek çıkamamaya başladı.
2012’nin sonu, 2013’ün başlarında Muhalifler Türkiye, Katar ve Suudi Arabistan tarafından desteklenirken Esad yönetimini İran’dan destek alıyordu. Lübnan’daki Hizbullah da Esad yönetimine destek verdi.
21 Ağustos 2013’de Suriye ordusunun kimyasal silahla saldırı düzenlediği iddiası yalanlandı.
Çin, Rusya ve İran Esad’ı devirmek için batılı ülkelerin askeri müdahalede bulunmasına karşı çıktı.
İç savaş sürerken 2013’te Suriye’nin doğusu ve Irak’ın batısında DAEŞ’in ortaya çıkmasıyla uluslarası toplumun dikkati bu örgütün yok edilmesine yöneldi.
2014’te düzenlenen seçimlerde Esad bir kez daha devlet başkanı seçildi. Esad yönetimine uzun süredir destek sağlayan Rusya 2015’te iç savaşa müdahil olarak bizzat askeri operasyonlar düzenlemeye başladı.
Rus savaş uçakları Amerika destekli muhalifleri hedef alırken Rus kara birlikleri de Suriye’ye gönderildi. Rusya ve İran’ın desteği sayesinde 2017 sonunda neredeyse bütün büyük kentleri Esad rejimi muhaliflerden geri aldı.
Ülkenin kuzeybatısındaki İdlib ise muhaliflerin kontrolünde kaldı.
Muhaliflerin yenilgiye uğratılmasının ardından Esad ülkenin yeniden yapılandırılması ve uluslararası yaptırımların sağlanabilmesi için adımlar attı.
Beşşar Esad 18 Mart 2022’de Birleşik Arap Emirlikleri’ne gitti. Bu iç savaşını başından beri bir Arap ülkesini ilk ziyareti oldu.
19 Mayıs 2023’teyse 2011’den beri ilk kez Arap Birliği zirvesine katıldı.
27 Kasım'da muhaliflerin saldırısıyla başlayan süreç Şam'ın ele geçirilmesiyle devam etti.
BAŞINA ÖDÜL KONDU
Suriye’den kaçan Beşar Esad’ın başına ise ödül kondu.
Muhalifler Suriye'yi terk eden Esad'ın yakalanmasına yardım edenlere 10 milyon dolar vereceklerini açıkladı.
Suriye iç savaşında Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), Suriye'deki ana muhalefet grubu olarak, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın "ölü ya da diri" ele geçirilmesi için 25 milyon Amerikan doları ödül teklif etmişti.
Beşar Esad, 2000 yılında Esma Esad ile evlendi ve üç çocuğu oldu.
